Przedstawienie zaświadczenia o niekaralności to obowiązek osób mających styczność z małoletnimi. Czy taki obowiązek mają rodzice, którzy organizują festyn czy zabawę i przychodzą z dzieckiem na to wydarzenie? Czy zmienią się zasady okazywania zaświadczeń przez zaproszonych na zajęcia w szkole gości, podlegających weryfikacji ze względu na wykonywanie swoich ustawowych obowiązków?
- Obowiązek przedstawienia zaświadczenia o niekaralności
- Kiedy zaświadczenie o niekaralności nie jest konieczne
- Zajęcia szkolne z zaproszonymi gośćmi
Obowiązek przedstawienia zaświadczenia o niekaralności
Zgodnie z ustawą o przeciwdziałaniu zagrożeniom przestępczością na tle seksualnym i ochronie małoletnich osoby mające styczność z małoletnimi mają obowiązek przedstawienia zaświadczenia o niekaralności. Istnieją jednak sytuacje, w których to zaświadczenie nie będzie konieczne.
Katalog aktywności dotyczących małoletnich, które wymagają wcześniejszego okazania zaświadczenia o niekaralności, został rozszerzony. Obecnie katalog określony w art. 21 ust. 1 ustawy wskazuje, że chodzi o takie aktywności jak wychowanie, edukacja, wypoczynek, leczenie, świadczenie porad psychologicznych, rozwój duchowy, uprawianie sportu lub realizacja innych zainteresowań przez małoletnich, lub opieka nad nimi.
Kiedy zaświadczenie o niekaralności nie jest konieczne
Paulina Piechna-Więckiewicz, podsekretarz stanu w MEN, określiła, w jakich przypadkach zaświadczenie o niekaralności nie jest konieczne. „Przepisy ww. ustawy nie określają obowiązku przedstawiania informacji o niekaralności przez rodziców wtedy, gdy organizują festyn, zabawę, dzień dziecka, zakończenie roku szkolnego i przychodzą z dzieckiem na to wydarzenie. Inaczej jest, jeżeli rodzic zostanie dopuszczony do opieki lub działalności oświatowej nad uczniami w czasie wycieczki lub wyjścia na basen, wtedy traktuje się go, jako osobę dopuszczoną do opieki i powinien uzyskać informację o niekaralności. W przypadku cyklicznych i kolejnych udziałów rodzica w opiece nad małoletnimi w roku szkolnym, nie ma potrzeby dostarczania kolejnej informacji o niekaralności” – zaznaczyła Piechna-Więckiewicz w odpowiedzi na poselską interpelację.
Konieczności sprawdzenia nie podlegają też osoby, które są już zatrudnione, chyba że zmienia się ich umowa o pracę lub rodzaj działalności, którą mają wykonywać w kontakcie z małoletnimi. „Ministerstwo Edukacji Narodowej zwróciło się z prośbą o wprowadzenie zmiany zapisów ustawy dotyczących ochrony małoletnich i ułatwienie, przez składanie wyłącznie oświadczeń o niekaralności przez pracodawców, bądź osoby, które pełnią funkcję instruktora praktycznej nauki zawodu, opiekuna praktyk zawodowych lub opiekuna stażu uczniowskiego, bez dodatkowych obciążeń, jak również ułatwienie rodzicom sprawowania opieki nad dziećmi, uczniami i wychowankami, np. na wycieczce szkolnej lub podczas wyjścia do teatru, kina, muzeum, czy na basen. Umożliwienie w ewentualnej zmianie przepisów składania oświadczeń przez rodziców/ opiekunów i pracodawców ułatwi sprawowanie opieki nad dziećmi i uczniami. Oświadczenia woli składane są bowiem pod rygorem odpowiedzialności karnej za złożenie fałszywego oświadczenia” – poinformowała Paulina Piechna-Więckiewicz.
Zajęcia szkolne z zaproszonymi gośćmi
W odpowiedzi na interpelację podniesiona została też kwestia okazywania zaświadczeń przez zaproszonych na zajęcia w szkole gości, np. weterana, Rzecznika Praw Obywatelskich, funkcjonariusza policji, czy funkcjonariusza publicznego. Osoby takie odbywają bowiem weryfikację ze względu na wykonywanie swoich ustawowych obowiązków. Według niedawnych zapowiedzi wiceminister sprawiedliwości Zuzanny Rudzińskiej-Bluszcz, przygotowywana nowelizacja ustawy ma zwolnić te grupy z konieczności okazywania zaświadczenia o niekaralności podczas zajęć w szkole.
W ocenie Pauliny Piechny-Więckiewicz, zasady uczestnictwa gości z zewnątrz w zajęciach szkolnych powinny być dokładnie określone w standardach ochrony małoletnich. Z zasad tych powinna jasno wynikać zasada, że gośćmi mogą być wyłącznie osoby, co do których nie zachodzi obawa, że mogą w jakikolwiek sposób stworzyć zagrożenie dla dziecka.